Het functioneren van ouderen kan worden ingedeeld in verschillende domeinen: lichamelijk, cognitief, emotioneel en sociaal. Ouder worden gaat gepaard met veranderingen in al die domeinen. Ook in de leefstijl verandert veel. Denk aan slaapkwaliteit en lichamelijke activiteit. Dat verschilt ook nog eens sterk tussen mensen. Sommige ouderen blijven tot op hoge leeftijd goed functioneren op deze gebieden, terwijl anderen al vroeg achteruitgaan, soms onverwacht snel.
We weten al veel over veroudering in elk van de domeinen afzonderlijk. Maar steeds vaker komen onderzoekers tot de conclusie dat veroudering een complex proces is: veranderingen in lichamelijk, cognitief, emotioneel en sociaal functioneren beïnvloeden elkaar, en dit kan ook nog eens per persoon verschillen. Er zijn nieuwe methoden nodig om veroudering als “complex systeem” in beeld te brengen en te begrijpen.
Van natuurkunde naar veroudering
Gelukkig bestaat er een speciale wetenschap die het gedrag van complexe systemen bestudeert. Tot nu toe werd deze wetenschap vooral toegepast in de natuurkunde en wiskunde. Maar de uitgangspunten en methoden die daar gebruikt worden kunnen misschien ook toegepast worden om veroudering beter te begrijpen. Met dat idee hebben LASA onderzoekers onlangs een artikel gepubliceerd waarin ze uitleggen hoe de principes van complexe systemen toegepast kunnen worden op gegevens over veroudering, zoals uit de LASA studie.
Op zoek naar de motor achter veroudering
We kunnen principes en methoden van complexe systemen toepassen om beter te begrijpen hoe het functioneren als geheel verandert bij het ouder worden. Ook kunnen we erachter komen welke veranderingen het meest bepalend zijn voor functionele achteruitgang als geheel, en hoe dit per persoon verschilt. Met hun publicatie hopen de auteurs andere onderzoekers te inspireren om de principes van complexe systemen toe te passen in hun studies en de samenwerking met anderen hierbij op te zoeken. Ook geven zij in hun publicatie een voorbeeld van hoe veroudering als een complex systeem kan worden bestudeerd, op basis van LASA data (zie afbeelding).
De publicatie staat in het toonaangevende tijdschrift The Lancet Healthy Longevity.
Kok, A.A.L., Huisman, M., Giltay, E.J., & Lunansky, G. (2025). Adopting a complex systems approach to functional ageing: Bridging the gap between gerontological theory and empirical research. The Lancet Healthy Longevity. https://doi.org/10.1016/j.lanhl.2024.100673
