Depressie en eenzaamheidsgevoelens vergroten kans op vroegtijdig overlijden bij mannen
Depressie en eenzaamheid komen vaak voor onder ouderen. Hoe hangen deze factoren onderling samen? Met welke andere factoren, zoals angst en sociale isolatie, hangen ze nog meer samen? En welk effect hebben deze factoren op ernstige ziekten zoals dementie en vroegtijdig overlijden van ouderen? Recent epidemiologisch onderzoek brengt de samenhang in kaart.
Gevolgen van depressie en eenzaamheid bij ouderen
In twee grote Nederlandse studies (AMSTEL en LASA) werd onderzoek gedaan naar de gevolgen van eenzaamheid en depressie onder Nederlandse ouderen. Gevonden werd dat:
- depressie de kans op vroegtijdig overlijden vergroot, maar alleen bij mannen. Het hebben van een bijkomende gegeneraliseerde angststoornis blijkt juist te beschermen tegen vroegtijdig overlijden;
- eenzaamheidsgevoelens de kans op overlijden vergroten, opnieuw bij mannen. Dit effect werd niet gevonden als er sprake was van sociale isolatiefactoren (zoals het ontberen van sociale steun);
- eenzaamheidsgevoelens (in tegenstelling tot dezelfde sociale isolatie factoren) ook de kans op dementie blijken te verhogen, bij zowel mannen als vrouwen;
- de combinatie van verschillende vormen van eenzaamheid (respectievelijk emotionele en sociale eenzaamheid) in combinatie met een ernstige depressie de kans op vroegtijdig overlijden verder vergroot. Opvallend was ook dat deze bevindingen alleen bij mannen werden gedaan;
- eenzaamheid geassocieerd is met een verhoogde kans op de ontwikkeling van depressie, maar niet met een recidief depressief depressie of chronische depressie.
Meer aandacht nodig voor eenzaamheid en complexiteit van risicofactoren
Op basis van dit onderzoek wordt gepleit voor meer aandacht voor eenzaamheid bij ouderen onder medische professionals. Ook zou meer aandacht moeten zijn voor de complexe interactie tussen psychiatrische condities (zoals depressie en gegeneraliseerde angst), individuele factoren (zoals eenzaamheidsgevoelens, emotionele en sociale eenzaamheid, sociale isolatie), medische aandoeningen en de consequenties daarvan gelet op de ontwikkeling van depressie, dementie en een verhoogde kans op overlijden.
Holwerda, T.J. (2017). Burden of loneliness and depression in late life (PhD Dissertation, VU University Amsterdam).
